Człowiek od setek lat zmienia naturalne krajobrazy Polski, a jednym z komponentów środowiska przyrodniczego, który podlegał największym przemianom, jest szata roślinna. Świadczy o tym wylesienie, głównie na cele rolnicze i osadnicze, ponad dwóch trzecich powierzchni kraju, a także rozwinięta gospodarka leśna. Mimo to, ciągle jeszcze w wielu miejscach napotkać można naturalne zbiorowiska roślinne nieprzekształcone przez człowieka lub przekształcone tylko w niewielkim stopniu. Mogą to być obszary górskie, trudno dostępne i dlatego stosunkowo późno skolonizowane. Są to tez niewielkie obszarowo uroczyska, położone na nizinach na północy, nieprzydatne dla człowieka z powodu nadmiernego uwilgocenia gleby, albo leżące na skrajnie nieurodzajnych piaszczystych glebach i przez to pozbawione gospodarczego znaczenia. Miejsca takie współcześnie – w dobie rosnącej troski o zachowanie bioróżnorodności – stają się niezwykle cenne, a zbiorowiska roślinne tam występujące podlegają bardzo często ochronie prawnej. W tej części atlasu przedstawiamy naturalne i semi-naturalne zbiorowiska leśne, następnie cała gamę zbiorowisk roślinnych obszarów podmokłych – przede wszystkim torfowisk, bagien i rozlewisk wodnych północnej Polski. Kilka plansz przedstawia również specyficzne zbiorowiska ubogich siedlisk wydmowych. W opisach podkreślane są działania prowadzące do zachowania tych cennych i rzadkich ekosystemów. Ważnym elementem tego rozdziału jest także wskazanie na zmienność sezonową zbiorowisk roślinnych i ich uzależnienie od warunków pogodowych lub wodnych. Zwracamy też uwagę na możliwości, jakie w interpretacji zróżnicowania szaty roślinnej daje obrazowanie wykorzystujące zakres bliskiej podczerwieni. Wreszcie, prezentowane są przykłady zniszczeń zbiorowisk roślinnych (przede wszystkim lasów) spowodowane kompleksowym oddziaływaniem różnych przyczyn biofizycznych i antropogenicznych – to zagadnienie, wiąże się z gospodarowaniem człowieka w lasach, stanowi przejście do kolejnej części atlasu omawiającej użytkowanie rolnicze i leśne.